काठमाडौँ । कोरोना लागेरै मरेको नदेखिए पछि मृत्युपछि कोरोना प्रमाणित भएका जम्मा सात जना मात्रै हुन् नेपालमा । तर लकडाउनको अवधिमा आत्महत्या गर्नेको संख्या भने दैनिक १६ जनाबाट बढेर दैनिक १७ जना पुगेको छ । किन मानिसमा निराशा बढाइरहेको छ ? के कोरोनाकै आतंक र निराशाले मानिसलाई जीवनदेखि दिक्क लागेको हो ? लकडाउन लम्बिँदै जाँदा आत्महत्याका घटना पनि उल्लेख्य बढ्दै गएको छ । प्रहरी प्रधान कार्यालयको तथ्यांकअनुसार लकडाउनको सुरुवाती १६ दिनमा आत्महत्या दर दैनिक १६ जना थियो भने त्यसपछिका ४५ दिनमा दैनिक औसत १७ जनाले आत्महत्या गरेका छन् । आर्थिक वर्ष २०७६–७७ को सुरुवाती आठ महिनामा औसत दिनमा १४ जनाले आत्महत्या गरेका थिए । अपराधको दर पनि पछिल्लो समयमा बढेको छ । प्रहरीको तथ्यांकमा लकडाउन सुरु भएको दिन चैत ११ देखि जेठ १० गतेसम्म ९ सय ६३ जनाले आत्महत्या गरेको देखिन्छ । हिँडडुलमा प्रतिबन्ध भएर हुन सक्छ, आत्महत्याको शैली लकडाउनमा बदलिएको छ । विष खाएर र हामफालेर गरिने आत्महत्याको संख्यामा कमी आएको छ तर झुन्डिएर आत्महत्या गर्नेहरूको संख्या बढेको देखिन्छ ।
प्रहरी प्रवक्ता डीआईजी नीरजबहादुर शाहीले सामान्य अवस्थामा व्यक्तिगत, आर्थिक र सामाजिक कारणले आत्महत्याका घटना हुने गरेको बताए । विभिन्न अध्ययनले सन् २०३० पछि संसारका तीनमध्ये एक जना मनोपीडित हुने दाबी गर्दै आएका थिए । तर कोरोना आतंकका कारण दशकअगावै अर्थात् सन् २०२० मै संसारले यो नियति झेल्नुपर्ने देखिएको छ । अमेरिकाको कोलम्बिया विश्वविद्यालयका मनोविज्ञानका प्राध्यापक युवल नेराईका अनुसार कोरोनाको प्रकोप मानसिक रूपमा कति दर्दनाक हुन्छ, अहिले भन्न गाह्रो छ ।
जबर्जस्ती करणीका घटना सामान्य अवस्थामा दिनमा ६ वटा हुने गरे पनि लकडाउनको सुरुवाती दिनमा यसको संख्यामा उल्लेख्य कमी आएको थियो । त्यति बेला जबर्जस्ती करणीका घटना दिनमा दुईवटा भएका थिए । त्यसपछिका ४५ दिनमा भने औसतमा चारवटा घटना भएका छन् । प्रहरी प्रधान कार्यालयका अनुसार लकडाउन सुरु भएयता जेठ १० गतेसम्मको ६१ दिनमा मात्रै २ सय १४ वटा घटना प्रहरीमा दर्ता भएका छन् । सामान्य दिनमा औसतमा दैनिक दुईवटा जबर्जस्ती करणी प्रयास हुन्थ्यो भने लकडाउनमा यस्तो घटना दिनमा एकभन्दा पनि कम भएको देखिन्छ । प्रहरीका अनुसार लकडाउनको ६१ दिनमा जबर्जस्ती करणी प्रयासका ५७ घटना भएका छन् । लकडाउनमा बालयौन दुराचारका घटनामा भने उल्लेख्य वृद्धि भएका छन् ।