बंगलादेशको आन्दोलन र नेपालमा शरणार्थी समस्या बंगलादेशमा हुने राजनीतिक आन्दोलन र सामाजिक अशान्तिले सधैं दक्षिण एशियाली क्षेत्रलाई प्रभावित पार्ने गरेको छ। हाल आजभोली बंगलादेशमा भएका आन्दोलनहरू र सत्तापक्ष तथा विपक्षी दलहरूबीचको द्वन्द्वले स्थिति थप जटिल बनाएको छ।

प्रधानमंत्री शेष हसीना लाई देश छाड्न बाध्य बनायो यसले गर्दा त्यहाँका नागरिकहरूमा असुरक्षा र अस्थिरताको भावना उत्पन्न भइरहेको छ, जसको प्रत्यक्ष प्रभाव नेपालमा बगलादेसी शरणार्थीहरूको प्रबेसले पर्न सक्छ।

– सामाजिक अस्थिरता बंगलादेशबाट ठूलो संख्यामा शरणार्थीहरू नेपाल प्रवेश गर्न थाल्दा यहाँको सामाजिक संरचनामा अस्थिरता आउन सक्छ।

विभिन्न समुदायबीचको आपसी सम्बन्धमा तनाव उत्पन्न हुन सक्छ।

– आर्थिक भार शरनार्थि आगमनले नेपालको सीमित स्रोत साधनमा थप भार पर्न सक्छ। सरकारी सेवाहरूमा दबाब बढ्ने र स्थानीय रोजगारमा प्रभाव पर्ने सम्भावना छ।

– स्वास्थ्य र सुरक्षा शरणार्थीहरूको अत्यधिक आगमनले स्वास्थ्य सेवा प्रणालीमा चाप बढाउने छ। विभिन्न रोगहरूको संक्रमण फैलिन सक्ने जोखिम पनि रहन्छ। साथै, सुरक्षा व्यवस्थामा चुनौतीहरू थपिन सक्छन्।

१. सिमाना सुरक्षा कडा बनाउने नेपालले सिमाना सुरक्षा कडा बनाउनुपर्छ। अनधिकृत प्रवेशलाई रोक्नका लागि नियमित गस्ती र सुरक्षा व्यवस्थालाई सुदृढ गर्नुपर्छ।

२. अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग शरणार्थीहरूको व्यवस्थापनका लागि अन्तर्राष्ट्रिय निकायहरू र गैरसरकारी संस्थाहरूसँग समन्वय गरी आवश्यक सहयोग प्राप्त गर्नुपर्छ। शरणार्थीहरूको बसोबास, खानपान, स्वास्थ्य सेवामा सहयोग पुर्याउने व्यवस्था मिलाउनुपर्छ।

३. सामुदायिक समन्वय र समर्थन ,स्थानीय समुदायलाई शरणार्थीहरूको समस्यामा सहयोग गर्न उत्प्रेरित गर्नुपर्छ। सहनशीलता, आपसी समझदारी, र सहयोगको भावना विकास गर्न समुदायमा सचेतना कार्यक्रम सञ्चालन गर्नुपर्छ।

४. नागरिकको जानकारी नागरिकलाई शरणार्थी व्यवस्थापन र यसका प्रभावबारे जानकारी दिनुपर्छ। यस्तै समस्या आउँदा कसरी व्यवहार गर्नुपर्ने भन्ने कुरामा सचेत बनाउनुपर्छ।

५. कूटनीतिक प्रयास नेपालले बंगलादेशसँग कूटनीतिक स्तरमा छलफल गरी शरणार्थी समस्या समाधान गर्नुपर्नेछ। आपसी समझदारी र सहयोगबाट समस्याको समाधान खोज्नुपर्छ। बंगलादेशको आन्दोलन र त्यसबाट उत्पन्न शरणार्थी समस्याले नेपाललाई विभिन्न चुनौतीहरूको सामना गर्नुपर्ने हुन सक्छ।

तर, उचित व्यवस्थापन, अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग, र कूटनीतिक प्रयासद्वारा यस समस्यालाई समाधान गर्न सकिन्छ। शरणार्थीहरूलाई मानवीय दृष्टिकोणबाट सहयोग गर्दै नेपालको सामाजिक, आर्थिक, र स्वास्थ्य क्षेत्रमा पर्ने प्रभावलाई न्यून पार्न सकिन्छ।