काठमाडौं । कही नभएको जात्रा हाडी गाउँमा भनेजस्तो अदूरदर्शी नेतृत्वका कारण महामारीको जोखिम बहन गर्ने भन्दै कोरोना महामारीले विश्व आक्रान्त भइसकेको बेला नेपालमा २०७७ बैशाख ७ गतेदेखि शुरु भएको कोरोना बीमाको दाबी भुक्तानी अझै अन्योलमा छ । नियमानुसार दावी परेको दुई वर्ष बढी बित्दा पनि भुक्तानी नपाएपछि बीमितहरु निरुत्साहित भएका छन् । नेपालमा २०७७ बैशाख ७ गतेदेखि कोरोना बीमा शुरु भएको थियो । बीमा समितिले महामारीको समयमा नेपालीलाई राहत दिन भन्दै सञ्चालित २० वटै कम्पनीहरुबाट कोरोना बीमा गर्न शुरु गरेको हो । शुरु शुरुमा त उक्त कार्यक्रम प्रभावकारी नै भएको थियो । तर, पछि कम्पनीहरुलाई जोखिमको भार बढी भयो भन्दै सो कार्यक्रम नै पूर्ण रुपमा हटाइयो ।
उत्साहका साथ ल्याइएको उक्त बीमामा बीमितहरुले पनि उत्साहका साथ दावी दिएका थिए । हरेक बीमितहरुले संक्रमण भएपछि तत्कालै पुरै रकम पाएका पनि थिए । तर, पछि पछि भएपछि त्यसको मापदण्डहरु परिवर्तन हुँदै गए । सबै रकम एकमुष्ट रुपमा कम्पनीबाटै पाउने व्यवस्था हटाइयो । जसले गर्दा दावी भुक्तानीको लागि बीमितले गर्नुपर्ने प्रकृयाहरु थप झण्झटीलो भयो । र, प्रकृया पुरा गर्दा गर्दै पनि बीमितहरुले दुई वर्षसम्म पनि रकम पाउन सकेका छैनन् ।
समिति श्रोतका अनुसार उक्त बीमामा १५ लाख ५८ हजार ३४३ जना बीमितले कूल १ लाख ६५ हजार ५९ वटा दावी दिएका थिए । जसमध्ये ५१ हजार ६६९ वटा दावीको भुक्तानी भइसकेको छ भने बाँकी रहेको १ लाख १३ हजार ३९० वटा दावीको भुक्तानी हुन बाँकी छ । २० वटा कम्पनीमा कूल १५ अर्ब ८२ करोड २१ लाख ७१ हजार ५५४ रुपैयाँ बराबरको दावी परेको थियो । जसमध्ये कम्पनीहरुले ४ अर्ब ९८ करोड १४ लाख ८८ हजार २३५ रुपैयाँ भुक्तानी गरिसकेका छन् भने १० अर्ब ८४ करोड ६ लाख ८३ हजार ३१९ रुपैयाँ बराबरको कोरोना दावी भुक्तानी गर्न बाँकी छ ।
भुक्तानी हुन बाँकी रकममध्ये सबैभन्दा बढी राष्ट्रिय बीमा कम्पनीको छ । कम्पनीले ४१ हजार ३२८ जना बीमितलाई कूल ४ अर्ब १३ करोड २८ लाख रुपैयाँ बराबरको दावी भुक्तानी गर्न बाँकी छ । त्यस्तै, दोश्रोमा शिखर इन्स्योरेन्स, तेश्रोमा नेको र चौथोमा सगरमाथा इन्स्योरेन्स छन् । शिखरले १ अर्ब २७ करोड ४२ लाख, नेकोले ६५ करोड ९ लाख र सगरमाथा इन्स्योरेन्सले ५६ करोड १६ लाख रुपैयाँ बराबरको भुक्तानी गर्न बाँकी छ ।
समितिका अनुसार अधिकांश कम्पनीले १० करोड रुपैयाँ बढीको दावी भुक्तानी गर्न बाँकी छ । दि ओरियण्टल, प्रुडेन्सियल र नेशनल इन्स्योरेन्स बाहेक सबै कम्पनीमा १० करोडभन्दा माथिको दावी भुक्तानी बाँकी देखिएको छ । यी कम्पनीले क्रमशः ६ करोड ८६ लाख, ७ करोड २५ लाख र ५ करोड ३३ लाख रुपैयाँ बराबरको दावी भुक्तानी गर्न बाँकी छ । अन्य कम्पनीको तुलनामा यी कम्पनीमा थोरै दावी परेकोले रकम पनि थोरै देखिएको हो ।
कम्पनीहरुले कोरोना मापदण्डअनुसार कम्पनीहरुले भुक्तानी गर्नु पर्ने सबै रकम भुक्तानी गरिसकेका छन् । तर यता सरकारबाट रकम निकासा नभएकाले कोरोना बीमाको भुक्तानी पूर्ण रुपमा रोकिएको हो । त्यसैले अब सरकारले रकम निकासा गरेपछि मात्रै बीमितलाई दावी भुक्तानी गरिने कम्पनीहरु बताउँछन् ।
कोरोना बीमा मापदण्ड अनुसार बीमा कम्पनीहरुले एक अर्ब रुपैयाँ, नेपाल पुनर्बीमा कम्पनीले एक अर्ब रुपैयाँ, बीमा कम्पनीहरुको महाविपत्ती कोषबाट ५० करोड रुपैयाँ र बीमा समितिको तर्फबाट एक अर्ब रुपैयाँ भुक्तानी गर्ने व्यवस्था छ । त्यसभन्दा बढी दाबी परेमा सम्पूर्ण रकम सरकारले भुक्तानी गर्ने मापदण्डमा उल्लेख छ । रकम निकासा गर्न पटक पटक ताकेता गरिरहेको अर्थमन्त्रालयले हालसम्म सफल हुन सकेको छैन । सोहि रकम भुक्तानी गर्नको लागि बीमा समितिमा विभिन्न पत्र पठाउँदै आएको अर्थमन्त्रालयले केहि दिनअघि मात्रै अर्को पत्र पठाएको छ । जसमा कुन कुन कम्पनीले कति रकम दावी गरेका छन्, कति बाँकी छ त्यसको विवरण दिन समितिसँग माग गरिएको बताएको छ ।